past event: 3.Mardin Biennial, Mitolojiler // Mythologies

"Ananeyi Düşünmek // Thinking about Grandmother - Thinking of Tradition"

yerleştirme, installation, 2015

Thinking of Tradition - Thinking about Grandmother from yui yui on Vimeo.

Ananeyi* Düşünmek

Ananemi yaklaşık 1 yıl önce kaybettik. Üzerindeki hırkasından başka bir şeyi olmayan şanslı insanlardan biriydi. Cenazesi için uzak şehirlerdeki akrabaları gelmişti ve herkes ona dair hatıralarını birbiriyle paylaşıyordu. Bu sırada kuzenim birkaç yıl önce gizlice çektiği yarım saatlik bir videoyu bize izletti. Ananem muhtemelen bir kahvaltı sofrasında torunuyla dertleşiyor, bizim de az çok bildiğimiz konular hakkında içini döküyordu. Yakınınız olan bir insan yaşarken ayrıntıları içinde hapsediyor, ya da günlük hayatın akışında o ayrıntılara kör kalabiliyorsunuz. Ama onu kaybettiğinizde ardında bıraktığı her bir parça çok daha değer kazanıyor; tüm dikkatinizle onları inceliyor ve kendinize katıyorsunuz ya da onlar yavaşça hayatınıza sızmaya başlıyorlar. Bu gizli çekim videoyu tekrar tekrar izlediğimde yanıbaşımdaki hikâyeyi yeniden keşfetmeye başladım. Bu süreçte ananemin geride bıraktığı ne varsa, aslında o hikâyenin bir parçası olduğunu gördüm. Cenaze sonrasında, ondan kalan birkaç eşyayı, isteyenlerin hatıra olarak alması için ortaya çıkardık. Ben herhangi bir özelliği olmayan gündelik seccadesini seçmiştim. Daha önce yüzlerce kez gördüğüm bu seccadenin üzerindeki yarım tavus kuşunu da o zaman farkettim. Sakat bacağına rağmen dikiş makinasıyla her şeyi kesip dikme takıntısı olan ananem, muhtemelen bir duvar halısı olan tavus kuşunu seccade boyutuna indirmek için kesmiş, kuşun kuyruk ve gövdesinin yarısı sığacağı şekilde tekrar dikmişti. Yıllardır da namazını o seccade üzerinde kılmıştı. O an tavus kuşunun Yunan mitolojisi haricindeki anlamlarını bilmiyordum. Ta ki bir arkadaşıma bu minör arşivden bahsedene kadar: Ezidi inancındaki “Melek Tavus” ile bu sayede tanıştım. Şimdi onlarla ananem arasında hüzünlü bir ortaklık da buluyorum:

Parçalanmış hayatlar ve sakatlanmış mitolojiler.

Bunun sonrasında, ananemin diktiği ve sadece kız torunlarına hediye ettiği diğer seccadeleri araştırmaya başladım. Patchwork tekniğiyle yaptığı her bir seccade

kendi içinde bir resim gibi işlenmişti. Sanat pratiği kolaj olan biri olarak ananemin bu eserleri beni büyüledi. Onun hikâyesiyle kendiminkinin ve başkalarınınkinin nasıl iç içe geçtiğini ve sürekli bir oluşum halinde olduğunu farketmeye başladım. Hayat ve onun anlam boşluğunda dolanan tüm kavramlar gibi, bize miras kalan mitolojiler de yıkılıp yeniden oluşuyor, ya da dönüşüme uğruyorlar ve onları tüm saflığıyla kesip dikilmiş bir seccadeden okuyabilmek son derece büyüleyici. Uçan sihirli halı gibi, bu seccadeler bizi bir anda evrensel olana uçurup, ani bir manevrayla köyde okuma yazma bilmeyen bir kadının hayat hikâyesi ile buluşturuyor.

* Anane: Türk Dil Kurumu’na göre gelenek demek. Aynı zamanda annenin annesi anlamında söylenen anneannenin de günlük konuşma dilinde söyleniş şekli olup metin boyunca bu dil oyunu oynanmıştır.

//

I became aware of the fact that the story of my grandmother intertwined with mine and that of others and that it was in a continuous state of formation. Just like itself, and all the concepts revolving around the void of its meaning, even the mythologies that we have inherited are collapsing to be created anew, they are undergoing transformation  and it is mesmerizing to be able to read them from a prayer mat that has been cut to size and sewn in pureness. Just like a flying carpet, these prayer mats fly us, in one and the same stride, towards what is universal and with one swift maneuver bring us down to be acquainted with the life story of an illeterate village woman.

Fotoğraf// Photo credit: İbrahim Ayhan

www.mardinbienali.org